Mesleki Yeterlilik Sistemi günümüz Türkiye’sinde oldukça önemli bir konu. Ne var ki, ne işverenlerimiz ne de çalışanlarımız konu hakkında yeterli bir bilgiye sahip değil. Mesleki yeterlilik konusunda bilgisi olanlar bile işe yaradığını tam olarak bilmiyor. Tüm Türkiye’deki işyerleri içerisinde mesleki yeterlilik sistemini uygulayanların sayısı ise çok çok az.
YETERLİLİK NEDİR?
Mesleki Yeterlilik; ulusal meslek standartlarının oluşturulduğu, mesleki ve teknik eğitim/öğretim programlarının bu standartlara göre hazırlandığı ve işgücünün eğitim sonrasında belgelendirildiği bir sistem.
Mesleki yeterlik sisteminin temelinde, mesleklerin tanımlanması ve standartların oluşturulması yer alıyor. Bir mesleğin en iyi şekilde yapılabilmesi için gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu tanımladığımızda ‘meslek standardını’ da ortaya çıkarmış oluyoruz. Yani bir anlamda kişinin yürütmesi gereken başlıca görevleri ve mesleki açıdan sahip olması gereken özellikler onun meslek standardını oluşturuyor.
Mesleki yeterlilik sürecini Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) yürütüyor.Türkiye’de meslek standartlarını Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) hazırlıyor. 2012 yılında Çalışma Bakanı Faruk Çelik, 249 meslek için bir standart hazırlandığını söylemişti. 2013 Nisan ayı itibariyle hazırlanan meslek standardı sayısı ise 391. Son bir yılda yaklaşık 150 meslek için standart hazırlanmış durumda.
Genel olarak tüm meslekler için standartlar hazırlanacak. Ancak, tabiplik, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik, mühendislik ve mimarlık meslekleri kapsam dışında. Bunların dışındaki bütün meslekler için belge olacak.
YETERLİLİK belgesi, mesleklerde, yetkilendirilmiş eğitim kurumlarının yaptığı sınavları geçerek başarılı olanlara verilen ve MYK tarafından onaylanan belge olarak tanımlanabilir.
BELGE NE İŞE YARIYOR?
Aslında mesleki yeterlilik belgesi alan işçi de, bu işçiyi çalıştıran işveren de önemli avantajlara sahip. İşveren açısından akla gelen ilk fayda, yanlış kişiye istihdam olasılığının kalkması ve işverenin mali kaybının önüne geçilmesi. Çalışana da, hangi konularda yeterli-yetersiz olduğu konusunda yol göstermesi.
Ancak bu mesleki yeterlilik belgesi asıl olarak işverenin sosyal sigorta ödemelerini azaltacak. Yeterlilik belgesi olan çalışanın sigorta primi işveren payı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanıyor. Belge sahipleri prim teşvikiyle işverenine önemli maliyet avantajı yaratıyor…
BELGESİ OLAN İŞSİZLERE İŞ
MESLEKİ yeterlilik belgesine sahip bir kişiyi işe alan işverenin prim işveren payı 48 ay boyunca devlet tarafından karşılanıyor. Çalışırken bu belgeyi alanların sigorta primlerini de 12 ay süreyle devlet ödüyor. Belge sahipleri için yapılacak en önemli hamle şu olmalı: Sektör temsilcileri, Mesleki Yeterlilik Kurumu ile temasa geçip, kendi faaliyet alanları için meslek standartları hazırlamalılar. Hazırlanan bu standartlara uygun belge almış işsizleri istihdam etmeliler.
Tehlikeli iş eğitimi yoksa çalışamaz
ÖZELLİKLE inşaat sektöründe, mesleki yeterlilik belgesi alanların sayısının hızla artması güzel bir örnek. Diğer yandan, 2009 yılının başından bu yana, ağır ve tehlikeli işlerde, mesleki yeterlilik belgesi olmayanların çalışması yasak. Değişen teknolojik koşullar nedeniyle mesleğinde yeterli olmayanların, gerekli eğitimi almayanların iş bulma şansı giderek zorlaşacak. Bu nedenle, mesleki yeterlilik sisteminin tüm sektörlerde uygulanması, çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitime yönlendirilmesi kaçınılmaz. Burada işin kaybedeni olmayacak. Hem işveren maliyetlerini azaltacak hem de çalışan kazandığı bilgi ve becerilerle daha kolay iş bulma şansını yakalayacak.
5 soru 5 cevap
Zamanaşımı dolmuş sonuç alamazsınız
Soru: 1985-2005 arasında çeşitli görevlerde bulundum. Son olarak Karayollarında sigortalı ve sendikalı sözleşmeli çalışmaktaydım. Hiç izin, pazar tatili, mesai, harcırah, bayram parası görmedim. 2007’de emekli oldum. Hakkımı nasıl aramalıyım?
Cevap: Kıdem tazminatı dışındaki fazla çalışma, kullanmadığınız yıllık izin ücretleri gibi alacak ve haklarınız için, işten ayrıldığınız tarihten itibaren beş yıl içinde dava açmanız gerekiyordu. 5 yıllık zamanaşımını geçmişsiniz.
İsteğiyle ayrılana ihbar tazminatı yok
Soru: 18 yıldır aynı şirkette çalışıyorum. Çalıştığım iş yerinden “Kıdem tazminatı alabilir” yazısı ile başvuracağımı da biliyorum. Yazı ekinde istifa dilekçesine ihbar süresini yazabilir miyim?
Cevap: Dilekçenize ihbar sürenizi yazmanızın size sağlayacağı herhangi bir menfaat yok. İhbar tazminatı almak için dilekçenize ihbar sürenizi yazmak isteseniz de kendi isteğiyle ayrılanlar ihbar tazminatı alamadığından size bir faydası olmaz.
100 çalışan varsa toplu izin mümkün
Soru: İşveren, çalışanı kendi istediği tarihte toplu yıllık izne gönderebilir mi?
Cevap: İşveren nisan ayı başı ile ekim sonu arasındaki dönemde çalışanların tamamını toplu olarak yıllık ücretli izne gönderebilir. Uygulama, kanuna göre, 100 ve daha fazla çalışanı olan iş yerlerinde izin kurulu, diğer işyerlerinde işveren veya işveren vekili ile bir işçi temsilcisinin, hazırlayacağı izin çizelgesi ile belirlenir. İzin çizelgesinde, her işçi için ayrı ayrı, iznin başlayacağı tarih, izin süresi ve yol izin istekleri de dikkate alınarak izin sürelerinin bitiş tarihlerine ayrıntılı olarak yer verilir.
Babadan kızına ne kadar maaş bağlanır
Soru: Babadan kız çocuğuna yüzde kaç maaş bağlanır? Tek kişi alıyorsa yetim aylığı tutarı neye göre hesap edilmektedir?
Cevap: Burada önemli olan babanın hangi sosyal güvenlik kurumuna tabi olduğudur. Yetim aylığını belirleyen ölçüt de budur. Örneğin, baba Emekli Sandığı’na tabiyse, kız çocuktan başka dul yetim aylığı alan yoksa kız çocuğunun aylık bağlama oranı yüzde 50 olacaktır.
Dul erkeğe de maaş bağlanabiliyor
Soru: Emekli koca vefat ettiğinde karısına dul aylığı veriliyor. Emekli olan kadın vefat ettiğinde, kocaya aylık bağlanır mı?
Cevap: Elbette bağlanır. Emekli erkek vefat ettiğinde eşine dul aylığı bağlanıyorsa, emekli olan kadın vefat ettiğinde kocasına da dul aylığı bağlanır. Bu noktada iki farklı durum var:
l Koca sigortalı olarak çalışmıyor, emekli değil ve kendinden başka aylık bağlanan kimse de yoksa yüzde
75 oranında,
l sİgortalI çalışıyorsa veya emekli ise veya kendisinden başka ölüm aylığı bağlanmasına hak sahibi çocuğu varsa, yüzde 50 oranında dul aylığı bağlanır.
